Vertaalslag

Als shiatsu therapeut zijn je handen je machtigste 'wapens', zo gezegd. De handen zijn  belangrijke sensoren, bewegen zich op en over het lichaam, voelen de kwaliteit van de huid, van het weefsel: de indrukbaarheid, de doorlaatbaarheid, de stevigheid, elasticiteit,hardheid en al dan niet welwillendheid. Al die eigenschappen vertalen zich in een diagnose, met heel nauwkeurig, precies afgestemde druk met diezelfde handen. Niet zomaar ergens, maar op een zorgvuldig uitgekozen plek, een meridiaan, een plek die zich leent om een opening te maken naar een vernieuwde balans. Het gaat te ver om hier het hele proces van diagnose en behandeling te bespreken, maar reken maar dat het nauw luistert.

In de beginjaren van mijn vak was er veel aandacht voor mijn handen, om te begrijpen wat ze waarnamen, om te 'weten wat ik voelde', hoe dat te interpreteren, om de afstemming van de druk juist in te zetten. Nu ik wat langer werk merk dat ik dat de handen een eigen leven leiden, dat ik soms mijn handen volg als zijn zij de aangever, het weten is in de handen en niet langer in het hoofd.
Waar mijn nadruk nu meer ligt is de vertaalslag. En dan bedoel ik dat wij met shiatsu natuurlijk van alles kunnen 'fiksen', maar dat het er natuurlijk uiteindelijk om gaat dat je cliënten een bewustzijn ontwikkelen voor een juiste balans en begrijpen hoe zij aan het herstel kunnen bijdragen, zichzelf kunnen managen.
Omdat shiatsu zoveel niveaus kan aanspreken is dat een nauwkeurig laveren. Gaat het om lifestyle, balans tussen rust en inspanning, voeding, beweging, houding, manier van denken of spirituele aspecten? Vaak spelen meerdere aspecten een rol of is het een optelsom.

Veel van mijn cliënten brengen schouderpijn als klacht in. "'De schouders zijn de deur naar de 100 condities", het goed kunnen behandelen ervan kan veel verder leed voorkomen. Spanning op de schouders in relatie met een net geleden verlies van een geliefd persoon vraagt een andere verbale begeleiding dan dezelfde schouderspanning door een zich terughouden in een werksituatie die vraagt om grenzen. En wéér anders dan een overbelasting vanuit een te lang volhouden van een slechte werkhouding achter de computer. Er zijn geen eenduidige vertalingen, het vraagt om een luisteren, niet alleen naar het verhaal van je cliënt maar vooral ook naar het verhaal dat je handen oppikken.
Soms is een bijna terloopse vraag of vertaling even effectief in het 'raken' als je handen.
In het aankijken van het woord 'strak'  kan veel gebeuren!
 
Ineens realiseerde ik me de zin van al deze losse vingeroefeningen: het verzamelen van beelden, vertalingen , plaatjes : begrijpelijke uitingen van het hele arsenaal aan concepten waarmee wij in shiatsu werken. Zodat je de alle uitingen langs de meridianen in een begrijpelijk verhaal kunt overbrengen en daarmee je cliënt een kans geeft niet alleen te ontspannen bij jou op de mat maar ook met meer inzicht een optimale balans te kunnen gaan handhaven.

De doorgaande lijn: de sprinter

In het boek de Spark in the machine van Daniel Keown wordt je uitgelegd hoe groot de relaties zijn tussen fascia ( de bindweefselstructuren die alles omvatten) en meridianen. Onze eigen inspirator en onderzoeker Yan Schroen vertelde hoe de lange rugspier door een anatoom geprepareerd zou worden als je hem/haar zou vragen dat te doen met de fascia er nog omheen. De lange rugspier zou beginnen in het binnenoog en eindigen in de peesplaat van de voet. Ziehier het precieze verloop van de blaas meridiaan. Wat een geweldige overeenkomst!

Blaas; tai yang benen: De grote yang van de benen.
De meridiaan begint naast de traanklier en heet daar 'bright eye', Jing Ming, en is als het goed is een fenomenale uiting van helderheid. Daarna beiderzijds over de schedel, nek, en in twee lijnen langs de ruggengraat, over sacrum, achterkant van het bovenbeen en kuit, over de achillespees langs de buitenzijde van de voet naar de buitenzijde van de nagelhoek van de kleine teen, in totaal 67 punten! Onderweg verzorgt de meridiaan de backbone, de steunende kracht.Samen met de afzetkracht vanuit de hiel kan je je voorstellen hoe de meridiaan actief is in het starten van de sprint: klaar op uw plaats, set, go! Het verloop verzorgt de impetus, de aandrift, de stuwende kracht die je nodig hebt om recht op je doel af te gaan.

 De plek die de meridiaan heeft langs de ruggengraat maakt aannemelijk dat er een relatie is met het centrale zenuwstelsel. De geprikkeldheid van het zenuwstelsel uit zich in een onder- dan wel over tonus van de meridiaan. De blaas als orgaan is dan ook een geweldige regulator om spanning af te voeren.

Het Hart

"De Kleine Keizerin gold als heerseres over alle ontelbare streken van het onbegrensde Fantastische rijk, maar in werkelijkheid was zij veel meer dan een heerseres, of beter gezegd: zij was iets heel anders. Ze regeerde niet en ook had zij nooit van geweld gebruik gemaakt of haar gezag doen gelden. Zij gaf geen bevelen en veroordeelde nooit iemand. Nooit greep zij in en zij behoefde zich nooit tegen een aanvaller te weer te stellen. Want niemand zou op het idee zijn gekomen tegen haar op te staan of haar iets aan te doen. Alle wezens waren voor haar gelijk. Zij was er slechts, maar zij was er op een bijzondere wijze: zij was het middelpunt van al het leven in Fantasia. En ieder wezen,.., allen waren er alleen doordat zij er was. Zonder haar kon niets bestaan, zo min als een menselijk lichaam bestaat dat geen hart meer heeft."( Het oneindige verhaal van Michael Ende)

Klein yin armen:
De hart meridiaan begint in het diepste punt van de oksel, bovenop de slagader die daar loopt en loopt dan door langs de pinkzijde van de arm, over elleboog vouw en pols naar de radiale (duim-) zijde van de nagelhoek van de pink.De meridiaan ligt goed beschermd en niet onmiddellijk in contact met de buitenwereld, zijn functie is dan ook om iets wezenlijks te handhaven binnen het lichaam zelf.
Masunaga laat de meridiaan beginnen in het alarmpunt van het hart onder het processus xiphoideus ( conceptievat 15) , het puntje onderaan het borstbeen, en de meridiaan waaiert dan uit als een bloem over de borst, vandaar naar het klassieke verloop op de arm en hand.
In het hart zetelt de shen, de spirit. Als je je ogen zacht maakt, je gezicht ontspant, en een zachte lijn trekt tussen mondhoek en punt van het oor ontstaat er een innerlijke glimlach en activeer je de shen en de stilte.

Vanuit de embryologie weten we dat het hart in de ontwikkeling van de embryo indaalt vanuit het hoofd en daarom is het niet zo gek dat in de Oosterse Geneeskunde het hart wordt aangemerkt als de mind, zetel van het bewustzijn. Cogito, ergo sum, zou dan zijn: ik ben bewust,dus ik ben?
Dit bewustzijn straalt vanuit de persoon, met name vanuit de ogen, een wakkerte uit, een afspiegeling van de verblindende straling van de mens. Ik kwam er pas laatst achter dat er een techniek is met oogdruppels om dit effect te genereren op televisie, en ik maar denken hoe verblindend die mensen op het beeld zijn!

Nu de koning. In de geschiedenis van de heersers van China en Japan, wordt duidelijk dat de koning of keizer een mandaat van de hemel moet hebben om te kunnen regeren. Zelfs nu nog wordt de keizer als spil gezien tussen hemel en aarde. Belangrijk is dat de heerser door zijn positie beiden handhaaft en dus vanuit een ontspannen bewuste positie kan regeren. Excessen in de natuur zoals overstromingen en vulkaanuitbarstingen werden als een teken gezien dat het mandaat niet langer gold, de keizer werd afgezet.
Het hart wordt gezien als de koning/keizer van het lichaam, vanuit de centrale positie wordt gezorgd voor bewustzijn en stroming.

Het hart opent in de tong en spreken is daarmee een uiting van het hart. Een helder articuleren met een heldere boodschap is uiting van een helder hart wat op orde is. 
In de geschiedenis van China is het cultiveren van het hart (the art of the heart) vooral in regeringskringen belangrijk onderdeel van de training geweest. Deze tekst, de Nei Ye, is lang zoek geweest en nu opnieuw vertaald door Dianne Sommers:


In "'De Chinese Fascinatie voor de geest: de werking van het innerlijk."

Als ons hart op orde is

Dan zijn ook onze zintuigen op orde

Als ons hart vredig is, dan zijn onze zintuigen ook vredig

Dat wat ze geordend maakt, is ons hart

Dat wat ze vredig maakt, is ons hart

Het hart bevat op zijn beurt een hart

In het hart bevindt zich nog een ander hart.

 

karakter van het hart

 

Warp en Woof, over meridianen.

"Echte kimono's haal je door de modder"  kopte de Volkskrant in februari dit jaar. Het vertelt over de kimono productie op het kleine Japanse eiland Amamioshima.
Het eiland ligt onder de staart van Japan, boven Taiwan, en staat bekend om de topstukken op het gebied van de kunst van het weven en kleuren van de kimono's. Een ingenieus en tijdrovend proces met een traditie die lang teruggaat, toen Amamioshima deel uitmaakte van het koninkrijk Riukiu, waarvan het centrum op het huidige Okinawa lag. In de 17de eeuw werd het veroverd door de Japanse samoerai, die de kimono's als een soort belasting opeisten. Juist in die tijd is het modderverven bij toeval ontstaan: eilanders die hun kimono's niet wilden afstaan verstopten ze in de grond en bij opgraven bleken ze een wondermooie donkerbruine kleur te hebben gekregen. 

Het modderverven, wat ruim een maand duurt, interesseerde me. De zijde voor de kimono's wordt eerst wijnrood geverfd met een natuurlijke kleurstof op basis van pulp uit een inheemse pruimenboom. De kleur is pas goed na dertig keer verven en drogen (!). Daarna wordt de zijde ondergedompeld in de zwarte modder en ontstaat door de reactie tussen de ijzer en de tannines uit de pruimenpulp de mooie chocoladebruine kleur. Om nu de uiterst gedetailleerde patronen te kunnen weven wordt na de modderbehandeling de stof voorzichtig uitgehaald en zitten er op de plaatsen waar de modder door kruisende draden is tegengehouden allemaal dunne witte streepjes op de bruine draden. Juist deze streepjes vormen bij het opnieuw weven de schitterendste patronen.

       

           
Waar ligt nu de relatie met de titel van dit stuk ? 
Het woord 'meridianen' is ooit in de geschiedenis opgekomen omdat het  lijnen op het lichaam zou betreffen als lijnen op de aardbol, even onzichtbaar maar toch degelijk een referentie: plaatsbepaling met bepaalde eigenschappen. Het woord netwerk zou in plaats van het woord meridiaan een betere benaming zijn, als jing-luo in het Chinees. De benaming netwerk geeft meer kader dan slechts een lijn: daarom de vergelijking met de warp en woof (of weft), de staande en doorgaande draden in het vlecht- of weefwerk. De steunlijnen die verticaal verlopen en de verbindende lijnen die het geheel samenbrengen en verbinden, samen vormen ze een prachtig informatienetwerk : oersterk en toch flexibel en daardoor in staat zich constant aan te passen en te modelleren aan de omstandigheden. De draden van het netwerk staat in contact met de hele body-mind en reflecteren in hun tonus en contractiliteit de onderlinge samenhang.
Op naar de Amami eilanden!